Patrimoniumvennootschappen konden tot eind 2020 belastingvrij geschonken worden via een Nederlandse notaris. Nu dat niet meer kan, heeft de Vlaamse belastingdienst zijn fiat gegeven voor een alternatieve manier.

Voor het schenken van een patrimoniumvennootschap, waarmee een vermogen wordt beheerd, werd in het verleden vaak gewerkt met de kaasroute: de tussenkomst van een Nederlandse notaris. Een buitenlandse schenkingsakte van roerende goederen, zoals aandelen van een vennootschap, moest in Vlaanderen niet geregistreerd worden, waardoor geen Vlaamse schenkbelasting verschuldigd was. Als de schenker nog drie jaar bleef leven, waren ook geen erfbelastingen verschuldigd.

Op die manier konden ouders hun patrimoniumvennootschap zonder belastingen overdragen aan hun kinderen. Door een wetswijziging werd dat eind 2020 definitief onmogelijk. Sindsdien moet ook een buitenlandse schenkingsakte in Vlaanderen geregistreerd worden, met toepassing van het tarief van 3 procent.   

‘Een schenking van een patrimoniumvennootschap kan dus niet meer belastingvrij. Omdat aandelen immaterieel zijn, moet zo’n schenking altijd met een notariële akte. Een handgift kan niet’, zegt Stijn Lamote, advocaat bij Lamote Stragier Advocaten.

De tarieven van de schenkbelasting verschillen in de drie gewesten. Het Vlaamse tarief voor een schenking van roerende goederen tussen (groot)ouders en (klein)kinderen en tussen partners – in het vakjargon de rechte lijn – bedraagt 3 procent. Tussen alle anderen is dat 7 procent. De schenkbelasting wordt berekend op de waarde van de geschonken goederen.

‘Niet iedereen is bereid tegen 3 procent te schenken aan zijn kinderen, zeker niet als er geen acuut overlijdensrisico is’, zegt Lamote. ‘Velen willen ook het hoogste tarief in de erfbelasting, 27 procent voor erfenissen vanaf 250.000 euro, vermijden. Daarom zijn we op zoek gegaan naar creatieve alternatieven voor de kaasroute. Eind februari verkregen we een ruling bij de Vlaamse Belastingdienst voor de schenking van een patrimoniumvennootschap. Je zou het de Belgische bierroute kunnen noemen.’

Hoe zit de goedgekeurde methode in elkaar? De aandeelhouder van de patrimoniumvennootschap brengt zijn aandelen eerst in een maatschap onder. Dat is een vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid, die opgericht kan worden bij onderhandse akte en dus zonder tussenkomst van een notaris.

‘Normaal krijgt de inbrenger in ruil de deelbewijzen van de maatschap, maar we geven die – op een beperkt aantal na – meteen uit aan de kinderen. Zo worden de kinderen grotendeels eigenaar van de maatschap en dus ook van de onderliggende vennootschap’, zegt Lamote. ‘In het vakjargon spreken we van een inbreng in de maatschap ‘ten behoeve van een derde’. Dat kwalificeert als een onrechtstreekse schenking, zeg maar een schenking die uit de feiten blijkt.’

Daardoor zijn de aandelen van de patrimoniumvennootschap onrechtstreeks geschonken aan de kinderen. De Vlaamse belastingdienst ging er in een ruling van 27 februari mee akkoord dat het vanuit fiscaal oogpunt om een onmiddellijke schenking gaat. Als de schenker minstens drie jaar blijft leven, is ook geen erfbelasting verschuldigd.

Een ruling is alleen voor de specifieke zaak bindend. ‘De werkwijze kan toegepast worden voor alle familiale vennootschappen zonder reële activiteit. Dat zijn naast de patrimoniumvennootschappen bijvoorbeeld ook managementvennootschappen en holdingvennootschappen met een spaarvermogen’, zegt Lamote. ‘Om onze klanten zekerheid te geven, zullen we telkens een ruling vragen.’

Bron: De Tijd – Petra De Rouck